M- Çiçeği (Mpox) Hakkında Bilgilendirme

M-Çiçeği, Poxviridae ailesine ait Orthopoxvirus cinsinden bir virüsün neden olduğu bir hastalıktır. Bu virüs, Orta ve Batı Afrika'da endemik olup, bazen dünyanın diğer bölgelerine de yayılabilir.

M-Çiçeği virüsüne duyarlı çeşitli hayvan türleri arasında sincaplar, keseli sıçanlar, fareler ve primatlar bulunur. Virüsün doğal seyri ve kesin rezervuarları henüz net olarak belirlenmemiş olsa da kemirgenlerin önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. 

M-Çiçeği virüsü, Afrika'da enfekte hayvanların kanı, vücut sıvıları veya ısırıkları yoluyla insanlara bulaşabilir. Virüs, özellikle kemirgenlerde ve maymunlarda bulunur.

İnsandan insana bulaşma, uzun süreli yakın temas veya enfekte kişinin vücut sıvılarıyla doğrudan temasla olur. Çiğ veya az pişmiş enfekte hayvan eti tüketimi de risk taşır. Enfekte anneden bebeğe geçiş de mümkündür.

M-Çiçeğinin kuluçka süresi 6-14 gün olup, 1-21 gün arasında değişebilir. Hastalık ateş, baş ağrısı, lenf düğümlerinin büyümesi ve kas ağrıları ile başlar. Deri döküntüleri ateşten 1-3 gün sonra ortaya çıkar ve genellikle yüz, avuç içi, ayak tabanları gibi bölgelerde yoğunlaşır. Döküntüler farklı evrelerden geçerek kabuklanır, şiddetli vakalarda geniş alanlarda birleşip deri soyulmasına yol açabilir.

Hastalık genellikle ateş, halsizlik, baş ağrısı, kızarıklık ve büyümüş lenf nodları gibi semptomlarla seyreder ve bazı vakalarda ağır komplikasyonlara neden olabilir.

M-Çiçeği, genellikle 2-4 hafta süren ve kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. 1980'de eradike edilen çiçek hastalığına benzeyen döküntülerle ortaya çıkar, ancak daha az bulaşıcı ve hafif seyirlidir. Şiddetli vakalar özellikle çocuklarda daha yaygındır. 1980 yılına kadar uygulanan çiçek aşıları, M-Çiçeğine karşı da kısmi bir koruma sağlar. Hastalığın komplikasyonları arasında enfeksiyonlar, bronkopnömoni, sepsis, ensefalit ve görme kaybı bulunur. M-Çiçeği’nin ayırıcı tanılarında suçiçeği, kızamık, bakteriyel cilt enfeksiyonları, uyuz, sifiliz ve ilaca bağlı alerjiler yer alır.

Tanı için en güvenilir yöntem PCR testidir; diğer testler kesin tanı için yeterli değildir. Serolojik ve antijen saptama yöntemleri genellikle önerilmez. Test sonuçlarını yorumlamak için ateş ve döküntü başlangıç tarihi, örneğin alındığı tarih, bireyin mevcut durumu, doğum tarihi ve immün durumu gibi bilgiler gereklidir.

M-Çiçeği tedavisinde antiviraller (tekovirimat, brinsidofovir, sidofovir) bazı faydalar sağlayabilir, ancak etkinlikleri kesin olarak kanıtlanmamıştır. Tedavi, semptomları hafifletmek ve komplikasyonları yönetmek için destekleyici bakım içerir. Sıcak su banyoları, ağrı kesiciler ve anti inflamatuarlar kullanılabilir. Ağır vakalarda palyatif bakım önemlidir ve sekonder bakteriyel enfeksiyonlar uygun şekilde tedavi edilmelidir. Nadiren görülen ensefalit veya miyokardit durumları olgu bazında değerlendirilmelidir.

Çiçek aşısı, M-Çiçeği üzerinde %85 oranında koruma sağlar ve çiçek aşısı olanlar hastalığı daha hafif geçirebilir. Çiçek aşısı izinin ön kol üst kısmında görülebileceği belirtilir, ancak günümüzde çiçek aşıları mevcut değildir. 2019'da onaylanmış yeni bir aşı (Ankara suşu) M-Çiçeği'ni önlemek için iki doz halinde uygulanır ve kısıtlı erişime sahiptir.

Olası vaka, kesin vaka, vaka temaslısında yapılacaklar ve daha fazlası için
https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/Yayinlarimiz/Rehberler/Mpox-Rehberi.pdf